“Дар ошхона чӣ кор мекунӣ, ту магар зан ҳастӣ?”, “Чаро вай бояд таҳсил кунад, вай метавонад ба шавҳар барояд!”, “Ин касби зан нест, ту ба он ҷо дохил намешавӣ”, “Ба дард тоқат кун. Мард бош!”, “Зани шавҳардор бояд тоқат кунад”, “Ин корро аҷдодони мо мекарданд ва мо ҳам хоҳем кард”, “Зан ронандаи бад аст”, “Мард бояд аз зан бештар пул кор кунад”, “ВНМО танҳо дар онҳое, ки дар зиндагӣ рафтори бад доранд”, “Зан бояд ба оила таваҷҷӯҳ кунад”, “Духтарон бояд то 25-солагӣ издивоҷ кунанд”, “Занҳо дар тиҷорат назар ба мардон камтар муваффақанд”, “Беҳтарин ҷарроҳон мардонанд” - инҳо маъмултарин стереотипҳо дар кишварҳои Осиёи Марказӣ мебошанд. Инро як назарсанҷии хурде, ки Маркази рушди журналистикаи муосири Ӯзбекистон анҷом додааст, нишон дод. Дар ин назарсанҷӣ 20 хабарнигор аз Тоҷикистон, Қирғизистон, Қазоқистон ва Ӯзбекистон ширкат кардаанд.
Стереотипҳои гендерӣ маъмултарин стереотипҳо дар Осиёи Марказӣ боқӣ мемонанд. Мушкилоти нобаробари имкониятҳои занону мардон дар асри 21 то ҳол доғ аст. Дар солҳои истиқлолият дар кишварҳои Осиёи Марказӣ барои мубориза бо нобаробарии гендерӣ як қатор тадбирҳои пешрафта андешида шуданд. Ва бо вуҷуди ин, пояҳои решаи патриархалӣ аз байн нарафтанд ва дар Осиёи Марказӣ масъалаи табъизи гендерӣ боқӣ монда, дар паҳлӯҳои мухталифи зиндагӣ зоҳир мешавад.
Стереотипҳои ноодилонаи гендерӣ як сабаби маъмули табъизи занон ва омили поймолкунии як қатор ҳуқуқҳо, аз қабили ҳуқуқ ба саломатӣ, сатҳи муносиби зиндагӣ, таҳсилот, муносибатҳои издивоҷ ва оилавӣ, кор, озодии баён, озодии ҳаракат, иштирок дар ҳаёти сиёсӣ ва намояндагии манфиатҳои сиёсӣ, воситаҳои муассир ва озодӣ аз зӯроварии гендерӣ мебошанд.
Паст кардани стереотипҳои табъиз дар якчанд самтҳо вобаста аст:
• шахсӣ – ба воситаи гуфтор, муносибат, интихоб, рафтор;
• оммавӣ – бо роҳи фароҳам овардани шароити муайяни иҷтимоӣ, адабиёти бетарафи гендерӣ, филмҳо, сурудҳо ва ғайра, бозичаҳо, либосҳо, барномаҳои таълимӣ, усулҳои таълимӣ, дастрасии баробар ба захираҳои иқтисодӣ ва ғайра;
• давлатӣ - тавассути сиёсати тасдиқшуда, заминаи ҳуқуқӣ дар соҳаи баробарии гендерӣ, ҳуқуқ ва имкониятҳо.
Манбаъ: